Świadczenie pielęgnacyjne
Od stycznia 2024 roku w życie wejdzie ustawa przyznająca nowe świadczenie dla osób z niepełnosprawnością – świadczenie wspierające.
Uwaga !!!
Z dniem 1 stycznia 2024 r. wejdzie w życie Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym. Przyznanie świadczenia zależne będzie od decyzji, która ustali poziom potrzeby wsparcia dla osoby niepełnosprawnej oraz określonej ilości punktów przyznanych przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
Kto otrzyma świadczenie wspierające ?
Świadczenie wspierające skierowane jest bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością. Będzie przysługiwało osobie, która ukończyła 18 lat i zamieszkuje na terenie Polski bez względu na osiągany przez nią dochód.
Świadczenie wspierające nie będzie przyznawane osobie niepełnosprawnej „z urzędu”. Osoba niepełnosprawna musi złożyć wniosek o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
Wnioski będzie można składać od 1 stycznia 2024 r.
Obsługą i wypłacaniem świadczenia wspierającego będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Osoba, która otrzyma decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego tylko w formie elektronicznej.
Świadczenie wspierające otrzyma osoba, która uzyska minimum 70 punktów. Ilość przyznanych punktów jest kwestią indywidualną zależną od wieku, zdolności osoby do pracy bądź zdolności osoby do samodzielnego wykonywania czynności związanych z codziennym funkcjonowaniem.
W pierwszym roku obowiązywania ustawy, czyli od stycznia 2024 r. świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z najwyższym ustalonym poziomem potrzeb wsparcia (87-100 pkt).
Od stycznia 2025 r. dla osób ze średnim poziomem potrzeb wsparcia (78-86 pkt).
Od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z najniższym poziomem potrzeb wsparcia (70-77 pkt).
Świadczenie wspierające nie będzie przysługiwało osobie z niepełnosprawnością, jeżeli przebywa np. w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym czy też została umieszczona w zakładzie karnym lub schronisku dla nieletnich oraz jeśli pobiera tożsame świadczenia za granicą.
Ustawa o świadczeniu wspierającym ma wpływ na świadczenie pielęgnacyjne !!!
Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza ważne zmiany w zakresie warunków przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego !
Od stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało rodzicom lub innym osobom, które opiekują się dzieckiem z niepełnosprawnością do 18 roku życia.
Po ukończeniu przez dziecko 18 lat, jako osoba pełnoletnia, będzie mogła ubiegać się o świadczenie wspierające.
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie przysługiwało opiekunowi na każde uprawnione dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie, a nie tylko na jedno jak dotychczas.
Jeśli rodzic/opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem z niepełnosprawnościami, świadczenie pielęgnacyjne będzie podwyższane o 100 proc. na drugie i każde kolejne dziecko z niepełnosprawnościami. Opiekun, który będzie pobierał świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie miał możliwość podjęcia zatrudnienia, które nie koliduje z opieką nad osoba niepełnosprawną bez względu na wysokość uzyskanego dochodu.
Osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne, która sprawuje opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18. roku życia i która będzie chciała po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (czyli z możliwością podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej), musi po tej dacie zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów
Od 1 stycznia 2024 r. osoby, które dotychczas nie pobierały świadczeń opiekuńczych, nie będą mogły ubiegać się już o specjalny zasiłek opiekuńczy oraz o świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawne osoby dorosłe.
Czy zostać w starym systemie ?
Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami, którzy obecnie otrzymują świadczenia opiekuńcze: świadczenie pielęgnacyjne (ŚP), specjalny zasiłek opiekuńczy (SZO) lub zasiłek dla opiekuna (ZDO) będą mogli otrzymywać je na dotychczasowych zasadach. Dotyczy to również opiekunów, którzy nabędą prawa do świadczeń opiekuńczych przed wejściem w życie ustawy (do 31 grudnia 2023 r.). Osoby, które będą otrzymywały świadczenia opiekuńcze na „starych” zasadach, nie będę jednak mogły podjąć zatrudnienia i dorabiać do tych świadczeń. By zostać na zasadach przyjętych dotychczas należy składać wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.
Wówczas takie orzeczenie nie będzie podlegało ocenie punktowej, a jedynie ocenie stopnia niepełnosprawności jak dotychczas. Opiekunowie, którzy nabędą prawa do końca 2023 r. będą mogli wybrać czy pozostają przy świadczeniach opiekuńczych według „starych” zasad czy przechodzą na nowy system.
Kwota świadczenia wspierającego będzie zróżnicowana i uzależniona od ustalonej potrzeby wsparcia czyli uzyskania odpowiedniej liczby punktów. Przysługiwać będzie w wysokości od 40 % do 220 % renty socjalnej. Obecnie renta socjalna w 2023 r., ustalona w marcu br. wynosi 1588,44 zł brutto, co oznacza, że wysokość wypłacanego świadczenia wspierającego wyniesie od ok. 700 zł (dla 40% renty socjalnej) do maksymalnie ok. 3.500 zł (220% renty socjalnej).
Dla osób zastanawiających się czy zostać „na starych zasadach” pomocny może być fakt, że jeżeli dana osoba uzyska małą ilość punktów, może tym samym dostać świadczenie znacząco mniejsze niż waloryzowane corocznie świadczenie pielęgnacyjne. W roku 2023 wynosi ono 2458,00 zł.
Trzeba pamiętać, że jeżeli pełnoletnia osoba z niepełnosprawnością wybierze świadczenie wspierające, to opiekun nie będzie mógł pobierać już świadczenia pielęgnacyjnego !!!!
Warunkiem zachowania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności !!!!
Osoby, które po raz pierwszy będą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne po 1 stycznia 2024 r, będą otrzymywać wsparcie na nowych zasadach. Nie będą miały prawa do świadczenia na „starych” zasadach co oznacza, że kwota wypłacanego świadczenia zależna będzie od ilości wspomnianych wyżej, uzyskanych punktów.
Ponadto nowym przepisem, który zacznie również obowiązywać od 1 stycznia 2024 r. jest art. 17 ust. 4a, zgodnie z którym, w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba sprawująca opiekę zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki. Analogiczna regulacja obowiązująca od 1 stycznia 2024 dotyczyć również będzie osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie przepisów dotychczasowych oraz osób pobierających zasiłek dla opiekuna (dotyczyć będzie jednak tylko przypadków gdy śmierć osoby wymagającej opieki nastąpiła po 31 grudnia 2023 r.).
Wzór nowego wniosku o ustalenie prawa di świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach obowiązujących od 1 stycznia 2024 r. i załączników tutaj
Nowe stawki świadczenia pielęgnacyjnego w 2023 roku
Zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 1 listopada 2022 roku w sprawie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego od stycznia 2023 roku wysokość świadczenia będzie wynosić 2458 złotych miesięcznie.
Świadczenie pielęgnacyjne przeznaczone jest dla osób, które były zmuszone zrezygnować z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w związku z koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności. Kwota świadczenia pielęgnacyjnego co roku ulega podwyższeniu o wskaźnik waloryzacji. Zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej wysokość świadczenia w tym roku wynosi 2458 złotych miesięcznie.
Wzór wniosku i załączników tutaj
Jaka pomoc?
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub
w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.
Komu przysługuje?
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
- matce albo ojcu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności: jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
- osobom innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
a) rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
b) nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
c) nie ma opiekuna faktycznego, ani spokrewnionej rodziny zastępczej w rozumieniu ustawy lub osoby te legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Jaka wysokość?
Od dnia 1 stycznia 2021 roku wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 1971 zł miesięcznie.
Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego będzie waloryzowana corocznie.
Świadczenie przysługujące za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
BRAK KRYTERIUM DOCHODOWEGO
Świadczenie pielęgnacyjne przyznaje się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane nas czas określony, wówczas prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do dnia, w którym upływa termin ważności orzeczenia.
Jeżeli osoba w okresie trzech miesięcy od wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności
Komu nie przysługuje?
Osoba sprawująca opiekę:
ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
Osoba wymagająca opieki:
pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu; na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury; członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego do zasiłku rodzinnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego; na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego do zasiłku rodzinnego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego; na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Wnioskodawca może jednocześnie ubiegać się o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym siebie oraz członków swojej rodziny. Zgodnie z artykułem 67 ustęp 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu ma obowiązek zgłoszenia do Narodowego Funduszu Zdrowia członków rodziny, jeśli nie podlegają oni ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.
Wnioskodawca może także ubiegać się o ubezpieczenie emerytalno-rentowe, z tytułu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną.
Dokumenty:
- w przypadku powstania niepełnosprawności między 18 a 25 rokiem życia dokument potwierdzający naukę w szkole lub w szkole wyższej,
- w przypadku spokrewnionej rodziny zastępczej postanowienie sądu o ustanowieniu rodziny zastępczej w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- akt zgonu w przypadku gdy rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją,
- postanowienie sądu o pozbawieniu władzy rodzicielskiej rodziców osoby wymagającej opieki,
- kopia orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności,
- kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk Rp-6)
- zaświadczenie placówki zapewniającej całodobową opiekę, w przypadku umieszczenia w niej dziecka o liczbie dni w tygodniu, w których korzysta w niej z całodobowej opieki albo oświadczenie o niekorzystaniu przez więcej niż 5 dni w tygodniu z całodobowej opieki nad dzieckiem umieszczonym w placówce zapewniającej całodobową opiekę w tym w specjalnym ośrodku szkolno- wychowawczym
W przypadku ubiegania się wnioskodawcy o zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalno-rentowego należy dostarczyć kserokopie wszystkich dokumentów (oryginały do wglądu), potwierdzające przebieg ubezpieczenia.